Kashi Temple: ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಹಾನಿಗೊಂಡು ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇಗುಲದ ಇತಿಹಾಸ ಗೊತ್ತಾ?

ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸವು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 11 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಮುಹಮ್ಮದ್ ಘೋರಿ ಕ್ರಿ.ಶ.1194 ರಲ್ಲಿ ಕೆಡವಿದನು. ಆದರೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಕ್ರಿಪೂ 1447 ನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಜೌನ್‌ಪುರದ ಸುಲ್ತಾನ್ ಮಹಮೂದ್ ಷಾ ಕೆಡವಲಾಯಿತು. ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದಾಗ, 11 ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ 15 ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಕಾಶಿ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಹಾನಿಯ ಘಟನೆಗಳು ಮುಂದುವರೆಯಿತು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.

1585 ರಲ್ಲಿ, ರಾಜಾ ತೋಡರ್ಮಲ್ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ, ಪಂಡಿತ್ ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ ಅವರು ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ 1632 ರಲ್ಲಿ, ಷಹಜಹಾನ್ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು ಆದರೆ, ಇದು ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ ನಂತರ ಔರಂಗಜೇಬನು 18 ಏಪ್ರಿಲ್ 1669 ರಂದು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕೆಡವಿದನು

ನಂತರ ಸುಮಾರು 125 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದೇವಾಲಯ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇಂದಿನ ಬಾಬಾ ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮಹಾರಾಣಿ ಅಹಲ್ಯಾಬಾಯಿ ಹೋಳ್ಕರ್ ಅವರು 1780 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನಂತರ ಮಹಾರಾಜ ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು 1853 ರಲ್ಲಿ 1000 ಕೆಜಿ ಚಿನ್ನವನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದರು. ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ, ಸಂತ ಏಕನಾಥ, ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸ, ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ, ಮಹರ್ಷಿ ದಯಾನಂದ, ಗೋಸ್ವಾಮಿ ತುಳಸಿದಾಸರು ಸಹ ಭೇಟಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು.

ದೇವಾಲಯದ ಮೂಲ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ಮೊಘಲ್ ದೊರೆ ಔರಂಗಜೇಬನು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕೆಡವಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಇದರ ಹಿಂದೆ ಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಡಾ.ವಿಶ್ವಂಭರನಾಥ ಪಾಂಡೆ ಅವರ ‘ಇಂಡಿಯನ್ ಕಲ್ಚರ್, ಮೊಘಲ್ ಹೆರಿಟೇಜ್: ಔರಂಗಜೇಬ್ಸ್ ಫರ್ಮಾನ್’ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಕಥೆಯೂ ಇದೆ.

ಕೆಲವು ನಂಬಿಕೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ಅಕ್ಬರ್ 1585 ರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಧರ್ಮವಾದ ದಿನ್-ಎ-ಇಲಾಹಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಮಸೀದಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಡುವೆ 10 ಅಡಿ ಆಳದ ಬಾವಿ ಇದೆ, ಇದನ್ನು ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬಾವಿಯ ನಂತರ ಮಸೀದಿಗೆ ಅದರ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.

ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನು ಸ್ವತಃ ತನ್ನ ತ್ರಿಶೂಲದಿಂದ ಲಿಂಗಾಭಿಷೇಕಕ್ಕಾಗಿ ಇದನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶಿವನು ತನ್ನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಗೆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡಿದನು, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಅಥವಾ ಜ್ಞಾನದ ಬಾವಿ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಈ ಬಾವಿ ದಂತಕಥೆಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪೌರಾಣಿಕ ಅವಧಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.

ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯ ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ಶಿವಲಿಂಗವು 60 ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದ ಮತ್ತು 90 ಸೆಂ.ಮೀ ಸುತ್ತಳತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಕಾಲ-ಭೈರವ, ಕಾರ್ತಿಕೇಯ, ವಿಷ್ಣು, ಗಣೇಶ, ಪಾರ್ವತಿ ಮತ್ತು ಶನಿಯ ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ದೇವಾಲಯವು 3 ಚಿನ್ನದ ಗುಮ್ಮಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು 1839 ರಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬಿನ ಮಹಾರಾಜ ರಣಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.

ದೇವಾಲಯ-ಮಸೀದಿಯ ನಡುವೆ ಒಂದು ಬಾವಿ ಇದೆ, ಇದನ್ನು ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಬಾವಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಬಾವಿಯನ್ನು ಸಹ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೊಘಲರ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಜ್ಞಾನವಾಪಿ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿ ಮರೆಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.