Bombay High Court: ಭೂ ಮಾಲೀಕರು ವಿಧಿಸುವ ಶುಲ್ಕಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊಸ ನಿಯಮ; ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು

ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಒಪ್ಪಂದದ (DA) ಮೇಲೆ ಒಂದು ಬಾರಿ ಮುದ್ರಾಂಕ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿ ನಂತರ ಶಾಶ್ವತ ಪರ್ಯಾಯ ವಸತಿ (PAA) ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್ ಸುಂಕವನ್ನು (Stamp Duty) ವಿಧಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ ಎಂಬುದಾಗಿ ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಒಪ್ಪಂದ ಅಂದರೆ ಮೂಲತಃ ಭೂ ಮಾಲೀಕರು ಮತ್ತು ಡೆವಲಪರ್ ನಡುವಿನ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಭೂ ಮಾಲೀಕರು (Land Owner) ತನ್ನ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಡೆವಲಪರ್‌ಗೆ ಒದಗಿಸಲು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ. ತದನಂತರ ಡೆವಲಪರ್ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಹೂಡಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೌಸಿಂಗ್‌ ಅಥವಾ ಇನ್ಯಾವುದಾದರೂ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಇನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಂಚಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದವು ಹಳೆಯ ಅಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೊಸ ಅಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರವೇ ಮನೆ ಮಾಲೀಕರು ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಎರಡೂ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್ ಮಾಡಿದ್ದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಂಚಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಮೇಲೆ 100 ರೂ.ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮುದ್ರಾಂಕ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.

2015 ಮತ್ತು 2017ರ ಸುತ್ತೋಲೆ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್

ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಗೌತಮ್ ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ನೀಲಾ ಗೋಖಲೆ ಅವರ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು 23 ಜೂನ್ 2015 ಮತ್ತು 30 ಮಾರ್ಚ್ 2017 ರಂದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನೋಂದಣಿ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಕ ಸ್ಟಾಂಪ್‌ಗಳ ಇನ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟರ್ ಜನರಲ್ ಹೊರಡಿಸಿದ ಸುತ್ತೋಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ ಈ ತೀರ್ಪನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆ ದುರ್ಬಳಕೆ ಬಗ್ಗೆ ವಿಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ಪಿಎಂಗೆ ಪತ್ರ, ಮಾರನೇ ದಿನವೇ ಲಾಲೂ ಪತ್ನಿ ಮನೆ ಮೇಲೆ ಸಿಬಿಐ ದಾಳಿ!

ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು, ನಿರ್ಮಾಣ ವೆಚ್ಚದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪಿಎಎಗಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮುದ್ರಾಂಕ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸಿದ ಎರಡು ಸುತ್ತೋಲೆಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿದೆ. ಈ ರೀತಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಮುದ್ರಾಂಕ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.

ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದ್ದೇನು?

ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ಇಲ್ಲಿ PAA ಎಂದರೆ ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿ ವಸತಿ ಸಂಘಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಡೆವಲಪರ್‌ಗಳು ಸಹಿ ಮಾಡುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಒಪ್ಪಂದಗಳಾಗಿವೆ. ಒಮ್ಮೆ ಸಮಾಜವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೇಲೆ ಸುಂಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ನಂತರ, ಈ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿವಾಸಿಗಳು ಉಚಿತವಾಗಿ ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಒಮ್ಮೆ ಸಮಾಜವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಒಪ್ಪಂದದ (ಡಿಎ) ಮೇಲೆ ಸುಂಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ ನಂತರ, ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಿವಾಸಿಗಳು ಉಚಿತವಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರದೇಶದ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಖರೀದಿಗೆ ಒದಗಿಸುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾತ್ರ PAAA ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

ಬಾಂಬೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್​ ಡ್ಯೂಟಿ

ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಭೂಮಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಪಿಎಎಎ ಮತ್ತೆ ಮುದ್ರೆಯೊತ್ತಬಹುದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ವಿವರಿಸಿದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಇನ್‌ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಜನರಲ್ ಆಫ್ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್ ಮತ್ತು ಕಂಟ್ರೋಲರ್ ಆಫ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್‌ಗಳು ಹೊರಡಿಸಿದ 2015 ಮತ್ತು 2017 ರ ಸುತ್ತೋಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾದ ಅರ್ಜಿಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ.

2015 ರ ಸುತ್ತೋಲೆಯು ವೈಯಕ್ತಿಕ PAAA ಗಳು DA ಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್ ಡ್ಯೂಟಿಯನ್ನು ಭರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಡಿಎ ಯಾವ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವುದು ಕಂದಾಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.

ಹಾಗಾಗಿ, ಡಿಎಗೆ ಸಮಾಜದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸದಸ್ಯರು ಸಹಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದು ಐಚ್ಛಿಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸದಸ್ಯರು ಸಹಿ ಮಾಡದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಡಿಎಯು ಸಮಾಜದ ಸದಸ್ಯರ ಮರು-ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗಮನಿಸಿದೆ.

ಇದರೊಂದಿಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯ 2017ರ ಸುತ್ತೋಲೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ. ಈ ತೀರ್ಪು ಸಮಾಜದ ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ಯಾರೆಲ್ಲಾ ವಕೀಲರು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ?

ಡಿಎಸ್‌ಕೆ ಲೀಗಲ್‌ನ ಪಾಲುದಾರ ವಕೀಲ ಸಮಿತ್ ಶುಕ್ಲಾ, ವಕೀಲರಾದ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಶಾ, ಅಂಜಲಿ ಶಾ ಮತ್ತು ಅನುಜ್ ಸರಳಾ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಡೆವಲಪರ್‌ಗಳ ಪರವಾಗಿ ವಕೀಲರಾದ ಧರಮ್ ಶರ್ಮಾ, ಜಯೇಶ್ ಜೈನ್, ಅಶ್ರಫ್ ಡೈಮಂಡ್‌ವಾಲಾ, ನೇಹಾ ಶಾ ಮತ್ತು ಧೀರೇನ್ ಶಾ ಅವರು ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದರೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸದಸ್ಯರ ಪರ ವಕೀಲರಾದ ಎಸ್ ಮೂರ್ತಿ, ಅಭಿಷೇಕ್ ಪಾಟೀಲ್ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದರು.

ಇತ್ತ ಹೌಸಿಂಗ್ ಸೊಸೈಟಿಗಳ ಪರವಾಗಿ ವಕೀಲರಾದ ಸಚಿನ್ ಚೌಧರಿ, ದೀಪ್ತಿ, ಅಭಿಷೇಕ್ ನಿಖರ್ಗೆ ಮತ್ತು ಮೆಹು ಶಾ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದರು.