Geological Survey of India: ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜಿಲ್ಲೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿದೆಯಂತೆ ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ಲಿಥಿಯಂ; ಇದನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿದಿದ್ದು ಹೇಗೆ?

ಭಾರತವು (India) ಈಗ ಹಸಿರು ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಎಂದರೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಾರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ವಾಹನ ಅಳವಡಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ (Jammu and Kashmir) ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ (Reasi District) ಭಾರೀ ಪ್ರಮಾಣದ ಲಿಥಿಯಂ ಸಿಕ್ಕಿರುವುದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ‘ಮೇಕ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾ’ ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲ ಬಂದಂತಾಗಿದೆ ಅಂತ ಹೇಳಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಲಿಥಿಯಂ ಅನ್ನು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ವಾಹನಗಳು, ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಗಳು (Mobile Phone) ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಶಕ್ತಿ ನೀಡುವ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 2018 ರಲ್ಲಿ, ಜಿಯೋಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೇ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಜಿಎಸ್ಐ) (Geological Survey of India) ತಂಡವು ವಿವಿಧ ಖನಿಜಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಸಲಾಲ್ ಎಂಬ ಕುಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ತಲುಪಿತ್ತು.

2018 ರಲ್ಲಿಯೇ ಶುರುವಾಗಿತ್ತಂತೆ ಈ ಖನಿಜ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ ಕೆಲಸ

ತಂಡವು ಜಮ್ಮುವಿನಿಂದ 77 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಲಾಲ್ ನಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ, ತನಿಖೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣೆಗಾಗಿ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ 9 ರಂದು, ಗಣಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ 5.9 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಲಿಥಿಯಂನ ಬೃಹತ್ ನಿಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ. ಸಲಾಲ್ ನಲ್ಲಿ 5.9 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ನಿಕ್ಷೇಪದ ಅಂದಾಜು ನಿಜವಾಗಿದ್ದರೆ, ಭಾರತವು ಅಮೆರಿಕಗಿಂತಲೂ ಮುಂದಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಐದನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಲಿಥಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ.

ಲಿಥಿಯಂ

ತಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಲಿಥಿಯಂ ಹೇಗೆ ಸಿಕ್ಕಿತು ಅಂತ ಆಶ್ಚರ್ಯಪಟ್ಟ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು

ಈ ದೊಡ್ಡ ಘೋಷಣೆಯ ನಂತರ, ಭಾವಪರವಶರಾದ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ತಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಲೋಹವನ್ನು ಹೇಗೆ ಕಂಡುಕೊಂಡರು ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯಪಟ್ಟರು. "ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜಿಎಸ್ಐ ತಂಡಗಳು ನಮ್ಮ ಮನೆಗಳ ಹೊರಗಿನ ಬೆಟ್ಟಗಳನ್ನು ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ ಆದರೆ ಲಿಥಿಯಂ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಸುದ್ದಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹೊರ ಬರುವವರೆಗೂ ಅವರು ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ 15 ರಿಂದ 20 ಜಿಎಸ್ಐ ನೌಕರರು ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಅನ್ವೇಷಣಾ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು" ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ವಿಪಿನ್ ಶರ್ಮಾ ಹೇಳಿದರು.

ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಊರಿನ ಉಪ ಸರಪಂಚ್ ಹೇಳಿದ್ದೇನು ನೋಡಿ..

ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತಜ್ಞರು ಸಲಾಲ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಲಿಥಿಯಂ ಇರುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ್ದರು ಎಂದು ಉಪ ಸರಪಂಚ್ ಸಲಾಲ್ ರಾಜಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರು. "ಆಗ ನನಗೆ ಲಿಥಿಯಂ ಬಗ್ಗೆ ಏನೂ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಜಿಎಸ್ಐ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಬಂಡೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನಾನು ಕಂಡುಕೊಂಡೆ. ಡ್ರಿಲ್ಲಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಐದು ಅಡಿ ಆಳದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಲಕ್ನೌ ನಗರಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಮೊದಲು ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಪುಡಿಮಾಡಲಾಯಿತು" ಎಂದು  ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಲಿಥಿಯಂ

ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡಿದ 370ನೇ ವಿಧಿಯನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದ್ದು ಲಿಥಿಯಂನ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ  "ಈ ಹಿಂದೆ, ದೊಡ್ಡ ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದವು, ಏಕೆಂದರೆ 370ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹೊರಗಿನವರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಖರೀದಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿರಲಿಲ್ಲ. ಆಗಸ್ಟ್ 2019 ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಗಳು ನಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸಿದವು" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಇದು ತುಂಬಾನೇ ಶ್ರಮದಾಯಕ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು

ಯುಎನ್ಎಫ್‌ಸಿ ಮತ್ತು ಖನಿಜ ಪುರಾವೆ ಮತ್ತು ಖನಿಜ ವಿಷಯ ನಿಯಮಗಳ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿ, ಜಿಎಸ್ಐ ತಂಡವು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು, ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪರಿಶೋಧನೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಜಿಎಸ್ಐ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕೊರೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವರವಾದ ಭೂಭೌತಿಕ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಸಹಾಯಕ ಜಿಲ್ಲಾ ಖನಿಜ ಅಧಿಕಾರಿ ನವೀನ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರು "ಲಿಥಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಇರುವ ಪ್ರದೇಶವು 6 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಮತ್ತು 3 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಅಗಲವಾಗಿದೆ. ಜಿಎಸ್ಐ ತಂಡ ಕೇವಲ ಲಿಥಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಟೈಟಾನಿಯಂ, ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಮತ್ತು ಇತರ ಲೋಹಗಳನ್ನು ಸಹ ಕಂಡು ಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಇಲ್ಲಿಂದ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಬೇಕು

"ಈಗ, ಜಿಎಸ್ಐ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರ ನಂತರ ಇಡೀ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬೇಲಿ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಗಣಿಗಾರಿಕೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನರನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಪುನರ್ವಸತಿ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಪಂಚಾಯತ್ ಸದಸ್ಯರ ಪ್ರಕಾರ, ಸಲಾಲ್ ಗ್ರಾಮ ಸುಮಾರು 8,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 2,500 ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಕೆಕೆ ಶರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಎಸ್ ಸಿ ಉಪ್ಪಲ್ ಕಾರಣವಂತೆ..

1990 ರಲ್ಲಿ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಕೆ.ಕೆ.ಶರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಎಸ್.ಸಿ.ಉಪ್ಪಲ್ ಅವರು ಉಧಂಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಲಿಥಿಯಂ ಇರುವ ಭರವಸೆಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನ್ವೇಷಣಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದಾಗ ಸಲಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಲಿಥಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಮೊದಲು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಲಿಥಿಯಂಗೆ ಕಡಿಮೆ ಬೇಡಿಕೆ ಇದ್ದ ಕಾರಣ ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವುದೇ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ.

ಜಿಲ್ಲಾ ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಅಧಿಕಾರಿ ಶಫೀಕ್ ಅಹ್ಮದ್ ಮಾತನಾಡಿ “ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಗಳ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ, ಲಿಥಿಯಂಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, ಇದು ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್ ಗಳು, ಲ್ಯಾಪ್ಟಾಪ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ವಾಹನಗಳ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಖನಿಜದ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಅಹ್ಮದ್ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಚೀನಾ, ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಿಂದ ಭಾರತವು ಖನಿಜವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಸಲಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಲಿಥಿಯಂ ಸಿಕ್ಕಿರುವುದು ಗೇಮ್ ಚೇಂಜರ್ ಆಗಬಹುದು ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ ಹೇಳುತ್ತಿವೆ.