Petrol Price ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ? ಇದರ ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಅಂಶಗಳು ಯಾವುದು?
ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಚಿತ್ರ
ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿ ನೋಡುವುದಾದ್ರೆ, ಭಾರತದ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆ ರೂ. 100 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿದೆ.
- Trending Desk
- 5-MIN READ
- Last Updated :
ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಡಿಯೋ
ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ (Petrol) ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ತೈಲ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಿಂದ ಜಗತ್ತಿನ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೊಲ್‌ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ನೇರ ಕಾರಣಗಳೆಂದರೆ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಶಿಪ್ಪಿಂಗ್ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಅಬಕಾರಿ ಸುಂಕಗಳು ತೈಲದ ಮೇಲಿನ ತೆರಿಗೆಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಇವು ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ.
ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿ ನೋಡುವುದಾದ್ರೆ, ಭಾರತದ (India) ಹೆಚ್ಚಿನ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆ ರೂ. 100 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ದೇಶದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಡೀಸೆಲ್ (Diesel) ಬೆಲೆ ರೂ. 90 ದಾಟಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆ ಏಕೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಯ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ? ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಪೆಟ್ರೊಲ್‌ ಬೆಲೆಯನ್ನು 2014 ರ ಮೊದಲು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಾನೇ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪ್ರತಿ 15 ದಿನಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಅದರೊಂದಿಗೆ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 2014 ರಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಮತ್ತು ಡೀಸೆಲ್ ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲಿನ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿತು. 2017 ರಿಂದ, ಡೀಸೆಲ್ ಮತ್ತು ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ನವೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಹೇಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಇಂದು ತಿಳಿಯೋಣ ಬನ್ನಿ.
ಭಾರತ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ತೈಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಂಪನಿಗಳು (OMC ಗಳು) ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ.
ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿನ ಈ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯನ್ನು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ PPAC (ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಕೋಶ) ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ತೈಲ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಕಂಪನಿಗಳು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ ಬೆಲೆಗಳು, ತೆರಿಗೆ, ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ವೆಚ್ಚಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ 6 ಗಂಟೆಗೆ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು: ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ಕೋಶವು (PPAC) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಗಳ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದೆ.
ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ವೆಚ್ಚ: ಕಚ್ಚಾ ತೈಲವು ಸಂಸ್ಕರಿಸದ ತೈಲವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಮತ್ತು ಡೀಸೆಲ್ ಅನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲದ ಬೆಲೆಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಮತ್ತು ಡೀಸೆಲ್ ಬೆಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.
ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೂರೈಕೆ ಮತ್ತು ಬೇಡಿಕೆ, ಫ್ಯೂಚರ್‌ ರಿಸರ್ವ್‌ಗಳು, ವಿದೇಶಿ ಸಂಬಂಧಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬೇಡಿಕೆ: COVID-19 ನಲ್ಲಿ ಲಾಕ್‌ಡೌನ್‌ಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್‌ಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣಾನುಗುಣವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
ಅದರೊಂದಿಗೆ, ಕೋವಿಡ್‌ ನಂತರ ಪೆಟ್ರೊಲ್‌ ಮತ್ತು ಡಿಸೇಲ್‌ಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಪೆಟ್ರೊಲ್‌ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಬೇಡಿಕೆ-ಪೂರೈಕೆ ಅಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದು ಇದು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ತೈಲ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ತೆರಿಗೆಗಳು: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಅಥವಾ ಡೀಸೆಲ್ ಬೆಲೆಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ವಿಧಿಸುವ ತೆರಿಗೆಗಳು ಆಗಿವೆ. ಈ ತೆರಿಗೆ ದರಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಇದು ನೇರವಾಗಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ ಅಥವಾ ಇಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಡಾಲರ್ ಎದುರು ರೂಪಾಯಿಯ ಅಪಮೌಲ್ಯ: ರೂಪಾಯಿ ಬೆಲೆಯು ನೇರವಾಗಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ತೈಲಗಳಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು 80% ರಷ್ಟು ತೈಲಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ, ರೂಪಾಯಿಯ ಬೆಲೆಯು ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಡಾಲರ್ ಎದುರು ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯ ಕುಸಿದಾಗ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆಯೂ ಏರುತ್ತದೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲ್‌ನ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ: ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬೆಲೆ = ವಿತರಕರು/ವಿತರಕರು OMC ಗಳಿಂದ ಖರೀದಿಸುವ ಬೆಲೆ + ಅಬಕಾರಿ ಸುಂಕ (ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) + ವಿತರಕರ ಕಮಿಷನ್ + ವ್ಯಾಟ್ (ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಹೀಗೆ ಪೆಟ್ರೊಲ್‌ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡದ ಇತರ ಸಣ್ಣ ಅಂಶಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್‌ನ ಅಂತಿಮ ಬೆಲೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವಾ ತೆರಿಗೆ (ಜಿಎಸ್‌ಟಿ) ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ತೆರಿಗೆ ಆದಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಅಬಕಾರಿ ಸುಂಕವನ್ನು ವಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ವ್ಯಾಟ್ (ಮೌಲ್ಯ-ವರ್ಧಿತ ತೆರಿಗೆ) ವಿಧಿಸುತ್ತವೆ.
top videos
ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಸ್ ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಓದಿ. ಪ್ರತಿದಿನದ ತಾಜಾ ಸುದ್ದಿ, ಲೈವ್ ನ್ಯೂಸ್ ಅಪ್ಡೇಟ್ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳ ನ್ಯೂಸ್ 18 ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಪಡೆಯಿರಿ
ಸುದ್ದಿ 18ಕನ್ನಡ ಟ್ರೆಂಡಿಂಗ್
ಹವಾಮಾನ ವೈಪರೀತ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಸಹಕಾರಕ್ಕೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿದ Tata Power ಮತ್ತು Network18
Free Bus: ಸರ್ಕಾರದ ಫ್ರೀ ಬಸ್ ಹತ್ತುವ ಮುನ್ನ ಮಹಿಳೆಯರೇ ಈ ಷರತ್ತುಗಳು ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರಲಿ!
Gajakesari Yoga: ಜೂನ್ 7ರಂದು ವಿಶೇಷ ಗಜಕೇಸರಿ ರಾಜಯೋಗ, 3 ರಾಶಿಯವರಿಗೆ ಅದೃಷ್ಟ
White Hair: ನೀವು ಯಂಗ್ ಆಗಿದ್ರೂ ನಿಮ್ಮ ಹೇರ್ ವೈಟ್ ಆಗಿದ್ಯಾ? ಬಿಳಿ ಕೂದಲ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಇಲ್ಲಿದೆ ಮುಕ್ತಿ
ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಡೈವೋರ್ಸ್ ಕೊಟ್ಟು 2ನೇ ಮದುವೆಯಾದ ತಂದೆ, ಹೀಗಿತ್ತು ಆಶಿಷ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪುತ್ರನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ