Advocate General: ರಾಜ್ಯದ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಪಾತ್ರವೇನು? ಅವರ ಆಯ್ಕೆ ನಡೆಯುವುದು ಹೇಗೆ?

ಕರ್ನಾಟಕ (Karnataka) ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರ (government) ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಶುರುವಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಪೊಲೀಸ್ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕ (Director General of Police) ಹಾಗೂ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ (Basavaraj Bommai) ನೇತೃತ್ವದ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಫ್ರಭುಲಿಂಗ ನಾವದಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ (Advocate General) ಆಗಿದ್ದರು. ಇದೀಗ ಹಿರಿಯ ವಕೀಲ ಶಶಿಕಿರಣ್ ಶೆಟ್ಟಿಯವರನ್ನು (Shashikiran Shetty) ನೂತನ ಎಜಿಯಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ (Siddaramaiah) ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರ ನೇಮಿಸಿದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಎಜಿ ನೇಮಕ ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ? ಆ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬರಲು ಏನೆಲ್ಲಾ ಅರ್ಹತೆಗಳು ಇರಬೇಕು? ಅವರ ಅಧಿಕಾರ, ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ? ಇಲ್ಲಿವೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ…

ರಾಜ್ಯದ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಯಾರು?

ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 165 ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರೇ ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕಾನೂನು ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಭಾರತದ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್‌ಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರನ್ನು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿರಬೇಕು. ಮೂಲತಃ ಅವರು ಭಾರತದ ಪ್ರಜೆಯಾಗಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಅಥವಾ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ವಕೀಲರಾಗಿರಬೇಕು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: AG Shashi Kiran Shetty: ನೂತನ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್‌ ಜನರಲ್ ಶಶಿಕಿರಣ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಯಾರು ಗೊತ್ತಾ? ಇಲ್ಲಿದೆ ಇಂಟ್ರಸ್ಟಿಂಗ್ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದಿಂದ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ನಿಯಮ ಬದಲಾವಣೆ

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹುದ್ದೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಕಾನೂನು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನದೇ ಆದ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಂದ ನೇಮಕ

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೇಮಕಾತಿ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಅಥವಾ ಇತರ ಸಂಬಂಧಿತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಬಹುದು.

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಅರ್ಹತೆಯ ಮಾನದಂಡಗಳು ರಾಜ್ಯಗಳಾದ್ಯಂತ ಬದಲಾಗಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಭಾರತದ ಪ್ರಜೆಯಾಗಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಕೀಲರಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಅರ್ಹತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮಾನದಂಡಗಳು ಅಥವಾ ಅರ್ಹತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು.

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು

ಎಜಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ನಂತರ ಕಾನೂನು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಹಾಜರಾಗಬಹುದು, ಕಾನೂನು ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ನೀಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು.

ಎಜಿ ಮುಖ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು

ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯ ಕಾನೂನು ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ, ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಬಹಳ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅವರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದ ಕಾನೂನು ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುವುದು. ಗವರ್ನರ್ ಅವರಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲಾದ ಕಾನೂನು ಪಾತ್ರದ ಇತರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು. ಸಂವಿಧಾನ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ಕಾನೂನಿನಿಂದ ತನಗೆ ನೀಡಿರುವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು.

ಯಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸಬಹುದು

ತನ್ನ ಅಧಿಕೃತ ಕರ್ತವ್ಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ, ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ರಾಜ್ಯದೊಳಗೆ ಯಾವುದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಉಭಯ ಸದನಗಳ ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಯಾವುದೇ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಬಹುದಾದ, ಆದರೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಮಾತನಾಡುವ ಮತ್ತು ಭಾಗವಹಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಸಂಬಳ ಎಷ್ಟು?

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಅವರ ಸಂಭಾವನೆಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನವು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದಾದಂತಹ ಸಂಭಾವನೆಯನ್ನು ಅವರು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಸವಲತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ವಿನಾಯಿತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Siddaramaiah: ಹೂವಿನ ಹಾಸಿಗೆಯಲ್ಲ ಸಿಎಂ ಸ್ಥಾನ! ಸಿದ್ದು ಮುಂದಿದೆ ಸಾಲು-ಸಾಲು ಸವಾಲು!

ಎಜಿ ರಾಜೀನಾಮೆ

ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಹುದ್ದೆಯ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸಂವಿಧಾನವು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಂವಿಧಾನವು ಅವರನ್ನು ಕರ್ತವ್ಯದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು. ಇಲ್ಲವೇ ಅವರು ತಮ್ಮ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದಾಗ ಅಥವಾ ಅದರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ನೇಮಕಗೊಂಡಾಗ ಅವರು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.