Mehul Choksi: ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿ ಬಂಧನದಿಂದ ಮತ್ತೆ ಶುರುವಾಯ್ತು ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ಪರಾರಿಯಾದ ಗಣ್ಯರ ಹಸ್ತಾಂತರದ ಚರ್ಚೆ

ಕೆರಿಬಿಯನ್ ದ್ವೀಪ ರಾಷ್ಟ್ರ ಡೊಮಿನಿಕಾದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಂಡಿದ್ದ ವಜ್ರ ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಪಿಎನ್‌ಬಿ) ವಂಚನೆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಪರಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿ ಅವರ ಬಂಧನವು ಅವರ ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿರುವ ಹಸ್ತಾಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಿದೆ.ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕೈಗೊಂಡ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ಈ ಹಿಂದಿನ ಅನುಭವದ ಪ್ರಕಾರ, ಹಸ್ತಾಂತರವು ಸರ್ಕಾರದ ಯಶಸ್ವಿ ಪ್ರಯತ್ನವಲ್ಲ. ಫೆಬ್ರವರಿ 2020ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡಿದ ಉತ್ತರದ ಪ್ರಕಾರ, ಪರಾರಿಯಾದ 72 ಜನರನ್ನು ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದವರಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಮಾತ್ರ 2015ರಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು 2019 ರ ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ಭಾರತದಿಂದ ಪರಾರಿಯಾದವರು ಹಾಗೂ ಅವರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೋಡೋಣ:

ಲಲಿತ್ ಮೋದಿ:
ಇಂಡಿಯನ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ (ಐಪಿಎಲ್) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿರುವ ಲಲಿತ್ ಮೋದಿ 753 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು (ಬಿಸಿಸಿಐ) ವಂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಆರೋಪವಿದೆ.

ಲಲಿತ್ ಮೋದಿ ಮೇ 2010 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು - ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ (ಇಡಿ) ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಮೊದಲು - ಅವರ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವಿದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ದೇಶ ತೊರೆದರು. ಮುಂಬೈ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಿಸಿಸಿಐ 2010ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ ಲಲಿತ್ ಮೋದಿ ವಿರುದ್ಧ ಪೊಲೀಸ್ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿತು.

7 ವರ್ಷಗಳಿಂದ, ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ರೆಡ್ ಕಾರ್ನರ್ ನೋಟಿಸ್ (RCN) ನೀಡುವ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬ್ಯೂರೋ ಆಫ್ ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಷನ್ (ಸಿಬಿಐ) ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಇಂಟರ್‌ಪೋಲ್‌ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು.

ಅವರು ಓಡಿಹೋದ ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯದ ನಂತರ ಭಾರತವು ಹಸ್ತಾಂತರದ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಲಲಿತ್ ಮೋದಿ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ನೀರವ್ ಮೋದಿ :
ನೀರವ್ ಮೋದಿ ಭಾರತೀಯ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ಪಿಎನ್‌ಬಿ ಹಗರಣ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ಅವರು 2017ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು. 2018ರಲ್ಲಿ ಆತನ ಹಸ್ತಾಂತರಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತ ಯುಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದೆ.

ಈ ವರ್ಷದ ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನೀರವ್ ಮೋದಿ ಯುಕೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕರಣವೊಂದನ್ನು ಸೋತ ನಂತರ ಆತನ ಹಸ್ತಾಂತರಕ್ಕೆ ಇದ್ದ ಕಾನೂನು ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ನೀರವ್ ಮೋದಿಯನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲು ಯುಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು. ಆದರೆ ನೀರವ್ ಮೋದಿ ಅವರನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿ:
ನೀರವ್ ಮೋದಿಯವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಮತ್ತು ಪಿಎನ್‌ಬಿ ಹಗರಣ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಹ-ಆರೋಪಿ ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿ ಭಾರತೀಯ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳ ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದುವರೆಗೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಡೊಮಿನಿಕಾದಲ್ಲಿ ಆತನ ಬಂಧನವು ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿ ತನ್ನ ಅದೃಷ್ಟದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದಿದೆ ಎಂದರ್ಥ. ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿಯನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಆಂಟಿಗುವಾ ಮೂಲಕ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲು ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಡೊಮಿನಿಕಾ ಸುಳಿವು ನೀಡಿದೆ. ಮೆಹುಲ್ ಚೋಕ್ಸಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಂಟಿಗುವಾ ದೇಶದ ಪೌರತ್ವ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ವಿಜಯ್ ಮಲ್ಯ:
ಉದ್ಯಮಿ ವಿಜಯ್ ಮಲ್ಯ ಅವರು ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ವಂಚನೆ ಮಾಡಿರುವ ಆರೋಪ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವಿಜಯ ಮಲ್ಯ ಅವರು ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸಂಸದರಾಗಿದ್ದಾಗ 2016 ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅಲ್ಲಿ ವಿಜಯ್ ಮಲ್ಯ ಅವರನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ. ಆದರೆ ಯುಕೆ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಔಪಚಾರಿಕ ಅನುಮೋದನೆಗಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಕಾಯುತ್ತಿದೆ.

ನಿತಿನ್ ಸಂದೇಸರ:
15,600 ಕೋಟಿ ರೂ.ಗಳ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವಂಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಉದ್ಯಮಿ ನಿತಿನ್ ಸಂದೇಸರ, ಅವರ ಪತ್ನಿ ದೀಪ್ತಿ ಸಂದೇಸರ ಮತ್ತು ಸೋದರ ಮಾವ ಹಿತೇಶ್ ಪಟೇಲ್ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹಗರಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಟರ್ಲಿಂಗ್ ಬಯೋಟೆಕ್ ಗ್ರೂಪ್, ಸಂದೇಸರ ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ ಸಂಸ್ಥೆ ಸೇರಿದೆ.

ಅವರು 2017ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ನೈಜೀರಿಯಾಕ್ಕೆ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು. ಈ ವರ್ಷದ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ನೈಜೀರಿಯಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಬೇನಿಯಾ 2019 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವ ಮನವಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಫಿಡವಿಟ್ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.

ಜತಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ:
ಜತಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಎಂಬ ವಜ್ರದ ಉದ್ಯಮಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಂಚನೆ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಜತಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ ವಿನ್ಸಮ್ ಡೈಮಂಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಜ್ಯುವೆಲ್ಲರಿ, ವಿಜಯ್ ಮಲ್ಯ ಅವರ ಕಿಂಗ್‌ಫಿಶರ್ ಏರ್‌ಲೈನ್ಸ್ ಮತ್ತು ನೀರವ್ ಮೋದಿಯ ನಂತರ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಡೀಫಾಲ್ಟರ್ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

ಜತಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರು 2013 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಕೆರಿಬಿಯನ್ ದ್ವೀಪ ಸೇಂಟ್ ಕಿಟ್ಸ್‌ಗೆ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಸೇಂಟ್ ಕಿಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ನಡುವೆ ಅಲೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಆದರೂ,, 2020 ರಲ್ಲಿ ವರದಿಗಳು ಜತಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಆಗ್ನೇಯ ಯುರೋಪಿಯನ್ ದೇಶವಾದ ಮಾಂಟೆನೆಗ್ರೊದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಿರಬಹುದು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೊಸ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.

ಸಂಜಯ್ ಬಂಡಾರಿ:
ಸಂಜಯ್ ಭಂಡಾರಿ ಅವರು ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪರಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಜಯ್ ಭಂಡಾರಿ ಯುಕೆ ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಲಂಡನ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮೆಟ್ಟಿಲನ್ನು ಏರಿದ್ದಾರೆ.

2020ರಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವಂತೆ ಯುಕೆ ಸರ್ಕಾರದ ಬಳಿ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ನಂತರ ಸಂಜಯ್ ಭಂಡಾರಿ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವರು ಹಸ್ತಾಂತರದ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದ್ದರಿಂದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಜಾಮೀನು ಪಡೆದರು.

2016ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ಸಂಜಯ್ ಭಂಡಾರಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮುಖಂಡ ಪ್ರಿಯಾಂಕಾ ಗಾಂಧಿ ವಾದ್ರಾ ಅವರ ಪತಿ ರಾಬರ್ಟ್ ವಾದ್ರಾ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಂಪರ್ಕದ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದರು, ಅವರು ಆರೋಪಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ವ್ಯವಹಾರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರು.